Dyspraxie verwijst naar een neurologische aandoening die iemands vermogen aantast om zijn motorische vaardigheden te plannen en te verwerken. Mensen die aan de aandoening lijden, hebben moeite met denken, waarnemen en taal. In tegenstelling tot wat vaak wordt gedacht, heeft dyspraxie geen invloed op de intelligentie van een individu, hoewel het leren voor kinderen behoorlijk uitdagend is. Ontwikkelingsdyspraxie definieert een onvolwassenheid in de organisatie en planning van beweging. Als zodanig belemmert het de hersenen om informatie te verwerken op een manier die een volledige overdracht van neurale berichten mogelijk maakt. Mensen die aan de aandoening lijden, hebben moeite met het plannen van hun acties en de manier waarop ze deze moeten uitvoeren.
Ben je geboren met dyspraxie?
Ja. In de meeste gevallen, wanneer dyspraxie zich voordoet bij jonge kinderen, betekent dit dat ze het al vanaf de geboorte hebben. Hoewel er nog geen onderzoek is gedaan naar de exacte oorzaak van dyspraxie, wordt aangenomen dat het het gevolg is van aanhoudende hersenbeschadiging terwijl het zich nog in de baarmoeder bevindt. Andere keren komt de aandoening echter veel later in het leven voor nadat iemand hersenbeschadiging heeft opgelopen na een ongeluk, beroerte of hoofdletsel.
Wanneer en hoe kun je dyspraxie diagnosticeren?
De diagnose voor dyspraxie varieert afhankelijk van de leeftijd. Bij kinderen is het echter belangrijk om op de voortgang van uw kind te letten met vroege ontwikkelingsmijlpalen zoals het hoofd optillen, omrollen, kruipen, lopen, spreken, zelf eten, rechtop zitten en aankleden. Kinderen met DCD hebben de neiging vertraagde vorderingen te maken met onder andere deze mijlpalen. Je kunt ook hun voortgang op het gebied van schrijven, tekenen, kleuren en sportprestaties volgen, afhankelijk van hun leeftijd. In de meeste gevallen vertonen kinderen vanaf jonge leeftijd de tekenen van dyspraxie, maar er kunnen enkele variaties optreden als gevolg van de variërende ontwikkelingssnelheid. Om een definitieve diagnose van de aandoening te krijgen, is het daarom raadzaam om medisch advies in te winnen wanneer uw baby de leeftijd van 5 jaar bereikt.
Kan dyspraxie worden genezen?
Er zijn gespecialiseerde therapeuten in het veld die u kunnen helpen praktische manieren te vinden om uw dagelijks leven, maar vooral dat van uw kind, te verbeteren. Door middel van ergotherapie kan uw kind een levensvatbaar systeem ontwikkelen dat hen helpt hun onafhankelijkheid te behouden en dagelijkse taken uit te voeren, zoals eten, wandelen en schrijven. Dat gezegd hebbende, er is geen remedie als zodanig voor de aandoening.
Wordt dyspraxie erger met de leeftijd?
Verschillende mensen ervaren dyspraxie anders. Voor sommigen is het ernstig, terwijl het voor anderen redelijk beheersbaar kan zijn. Evenzo veranderen de symptomen in de loop van de tijd dat de baby ouder wordt. Bijvoorbeeld:
- Baby's met dyspraxie ervaren moeite met eten, prikkelbaarheid en/of rusteloosheid. Andere keren vertonen ze een langzame beweging bij het rechtop zitten, omrollen of lopen.
- Peuters zijn behoorlijk ouder en hebben als zodanig een aantal ontwikkelingsmijlpalen weten te overwinnen. Vanwege de aandoening zijn ze echter mogelijk niet in staat om een bal te vangen/gooien en op een driewieler te rijden. Zindelijkheidstraining en spraak kunnen ook een uitdaging voor hen blijken te zijn in vergelijking met hun leeftijdsgenoten.
- Kleuters zijn gevoelig voor onhandigheid, zoals tegen dingen botsen. Ze worstelen met het grijpen van voorwerpen, spelen met andere kinderen en trage spraak. Ze ervaren ook een slechte balans bij het ontwikkelen van de dominantie van de rechter-/linkerhand.
- Oudere kinderen vallen vaak om, raken gemakkelijk dingen kwijt, vergeten dingen en praten non-stop terwijl ze zichzelf herhalen. Ze worstelen ook met het begrijpen van non-verbale signalen van hun leeftijdsgenoten.
Wat zijn symptomen van dyspraxie?
Er zijn twee verschillende soorten dyspraxie: motorische en verbale dyspraxie. Elk type heeft andere symptomen en op zijn beurt een andere behandeling. Sommige kinderen worstelen met beide soorten dyspraxie, terwijl anderen beide hebben. Enkele van de meest voorkomende symptomen van motorische dyspraxie zijn:
- Slechte coördinatievaardigheden, waaronder een slechte balans en hand-oogcoördinatie
- Uitdagingen bij het trappen en gooien/vangen van de bal
- Gebrek aan motorische vaardigheden zoals schrijven, tekenen en kleuren
Verbale dyspraxie, ook bekend als spraakapraxie bij kinderen, zorgt ervoor dat kinderen moeite hebben met het ontwikkelen en coördineren van de exacte bewegingen die nodig zijn om duidelijke spraak te vormen. Als zodanig zijn enkele van de veel voorkomende symptomen:
- Inconsistenties in spraakvorming
- Ongebruikelijke fout spraakpatronen
- Beperkingen in de uitspraak van medeklinkers en klinkers
- Favoriete articulatie, het herhaald of overmatig gebruik van een enkel geluid
- Desintegratie van een reeks klanken in woorden, vooral in langere woorden
- Zwakke coördinatie in zowel fijne als grove motoriek
Andere veel voorkomende tekenen en symptomen kunnen variëren van:
- Atypische houding
- Hand fladderen, friemelen, gemakkelijke prikkelbaarheid
- Driftbuien
- Moeite met springen, huppelen, rennen, hinkelen
- Slechte vaardigheden in illustraties, spelen met puzzels of blokken
- Lagere lichamelijke conditie
Dyspraxie heeft geen invloed op iemands intelligentie, maar het zorgt wel voor een enorme uitdaging in hun leerervaring. In feite vormt het een groot obstakel in het vermogen van een kind om te leren en te socialiseren, omdat:
- Ze hebben de neiging om een slechte aandachtsspanne te hebben, vooral voor complexe taken
- Uitdagingen bij het volgen van instructies of zelfs het onthouden ervan
- Onvoldoende/inefficiënte organisatorische vaardigheden
- Moeilijkheden met het leren van nieuwe vaardigheden
- Een laag zelfbeeld
- Onvolwassen gedrag
- Ontoereikende sociale vaardigheden die hun vermogen om vrienden te maken belemmeren
Hoe kun je dyspraxie behandelen?
Sommige kinderen hebben het geluk om van de aandoening af te komen naarmate ze ouder worden en de symptomen vanzelf verdwijnen. Voor de meeste kinderen met dyspraxie is er echter geen remedie. Therapie is een geweldige manier om te leren omgaan met de symptomen, vaardigheden en capaciteiten te verbeteren en een productief leven te leiden, zelfs met de aandoening. Zodra u medische hulp voor uw kind zoekt, zullen uw zorgverleners het behandelplan van uw kind afstemmen op hun specifieke behoeften, afhankelijk van de ernst van hun aandoening en andere naast elkaar bestaande factoren. Dit zal helpen bij het identificeren van het probleemgebied en werken aan het afbreken van taken om ze beter beheersbaar te maken voor uw baby. Naarmate de tijd vordert, zal uw kind efficiënter worden in het uitvoeren van verschillende taken die ooit een uitdaging waren om te begrijpen, waaronder zelf eten, aankleden, wandelen, rennen, tekenen, organiseren, het toilet gebruiken en zelfs spelen. Na verloop van tijd zal uw kind meer zelfvertrouwen krijgen, wat op zijn beurt zijn sociale vaardigheden zal verbeteren en het leren gemakkelijker zal maken.
Naast de uitdagingen waar uw kind door dyspraxie mee te maken krijgt, weten we dat het voor u als ouder ook best lastig is. Het is echter belangrijk om te onthouden dat frustratie en woede niet helpen, dus het is het beste om negatieve gevoelens te vermijden, hoe moeilijk het ook wordt. Over het algemeen hebben onze kinderen ons nodig om geduld met hen te oefenen, en nog meer als ze reeds bestaande aandoeningen hebben, zoals dyspraxie. Doe mee aan planning, ondersteun ideeën en oefen, het helpt het leven een stuk gemakkelijker te maken!
Zoals altijd willen we benadrukken dat de inhoud van het artikel geen vervanging is voor medisch advies.
Bronnen
https://www.nhs.uk/conditions/developmental-coordination-disorder-dyspraxia/symptoms/
https://dyspraxiafoundation.org.uk/dyspraxia-children/symptoms/
https://www.understood.org/articles/en/6-things-i-wish-people-knew-about-parenting-a-child-with-dyspraxie
https://childdevelopment.com.au/areas-of-concern/diagnoses/dyspraxia/